Wiersz ten służy do ćwiczeń wydłużających fazę wydechową podczas mówienia, kształtujących umiejętność równomiernego wydychania powietrza i wytwarzania dźwięków z różną siłą głosu (głośno, cicho). Jednocześnie uwrażliwiony jest słuch mowny ( dzieci naśladują dźwięki demonstrowane przez prowadzącego), usprawniane są również narządy mowy, zwłaszcza wargi.

Wśród mgły i nocy

rozlega się dźwięk

długi i głośny

niczym wilka jęk:

Uuu./uuu…/uuu…

Dźwięk jednostajny

do uszu dociera

rybaka na kutrze,

a w porcie- dokera:

Uuu…/uuu…/uuu…

Głośno i długo

syrena buczy.

drogi do portu

zbłąkanych uczy:

- Uuu…/uuu…/uuu…

Wśród morskich głębin,

szumu wielkich fal

niesie się wycie,

hen…w morską dal;

-Uuu…/uuu…/uuu…

Na morzu kuter

rybacki stoi.

A tu wśród nocy

nie widać boi

rybak na kutrze

minę ma srogą:

- czas mi do domu,

lecz którą drogą?

Rozbrzmiewa wokół

jednostajny dźwięk,

długi i głośny

niczym wilka jęk:

-Uuu…/uuu…/uuu…

Dźwięk ten syreny

do kutra dociera,

z radości ręce

rybak zaciera.

będzie za dźwiękiem

płynąć do domu,

nie da syrena

zginąć nikomu.

-Uuu…/uuu…/uuu…*

-Uuu…/uuu…/uuu…^

W miejscach oznaczonych (*^) dzieci, naśladują wycie syreny latarni morskiej- jak najdłużej na jednym wydechu wypowiadają z jednakowym natężeniem głosu: Uuu…./uuu…/uuu…- cicho(*) lub głośno(^). Pojedyncza kreska oznacza pauzę na nabranie powietrza ustami (/).

2. „Skacząca piłka”

Wiersz ten służy do usprawniania narządów mowy. Wielokrotne powtarzanie sylaby la usprawnia czubek języka, utrwala prawidłową artykulację głosek l i a oraz przygotowuje do wymowy trudniejszej głoski r.

Mała Ala piłkę ma,

piłka skacze:

- La, la, la.

- La, la, la*

Ala Ani piłkę da,

piłka skoczy:

- La, la, la.

- La, la, la*

Ładnie fika piłka ta:

piłka tańczy:

- La. la, la.

- La, la, la*

Piłkę łapie mała Ala,

piłka skacze:

- La, la la.

- La, la la.*

Czy ktoś wdzięku więcej ma,

od tej piłki:

- La, la, la?

- La, la, la.*

W miejscach oznaczonych gwiazdką (*) dzieci naśladują skaczącą piłeczkę, powtarzając za prowadzącym; la, la, la.

3. „Rymy w zagrodzie”

Wiersz ten można wykorzystać do ćwiczeń słuchowych. Zadaniem dziecka jest odgadywanie brakujących rymów ( słowa w nawiasach).

Raz na grzędzie bura kurka

nastroszyła swoje...( piórka)*

Inna kurka głośno gdacze

Żółta kaczka pięknie…(kwacze).*

Baran po swojemu beczy,

koza w kozie z żalem…(meczy).*

Gniady konik w stajni hula,

pszczółki lecą wprost do…(ula).*

traktor w polu głośno huczy,

a na łące krówka…( muczy)*

gdy wróbelki nam ćwierkają,

dzieci rymy…( dobierają).*

W miejscach oznaczonych gwiazdką (*) dzieci odgadują brakujące rymy.

4. Ćwiczenie usprawniające narządy artykulacyjne - wierszyk: „Gimnastyka”:

Rodzic mówi wierszyk,a dziecko wykonuje ruchy języka opisane w wierszu.

Na początku jest rozgrzewka,

Językowa wprzód wywieszka,

Cały język wyskakuje,

Wszystkim nam się pokazuje,

W dół i w górę,

W lewo, w prawo.

Pięknie ćwiczy!

Brawo! Brawo!

Język wargi oblizuje, pięknie kółka wykonuje.

Popatrzymy do lusterka,

Jak się język bawi w berka.

Kto spróbuje z miną śmiałą,

Zwinąć język w rurkę małą?

Język ząbki poleruje

Każdy dotknie i wyczuje…

Może uda się ta sztuczka.

Trzeba uczyć samouczka.

5. Zabawa fabularyzowana: „Król wiatrów”- podczas opowiadania przez rodzica/opiekuna dzieci chodzą z berłem po pomieszczeniu i naśladują szum wiatru, różnicując natężenie głosu.

„ Za siedmioma lasami, na ogromnej górze mieszkał król wiatrów. Na wiosnę zlatywał z góry i szumiał łagodnie: szszsz…, by nie postrącać płatków z kwitnących drzew. W lesie najczęściej leżał na swym łóżku i obserwował bawiące się dzieci w pobliskim przedszkolu. Szumiał tylko wtedy, gdy chmury zbierały się nad placem zabaw, by je rozpędzić, lub wówczas, gdy słońce za mocno piekło i dzieciom było bardzo gorąco: wtedy też szumiał lekko: szszsz. Gdy nadchodziła jesień przeganiał czarne, kłębiące się listopadowe chmury, szumiąc groźnie: szszsz. Najwięcej jednak hulał o świcie podczas mroźnych, srogich zim i wołał: szszsz! Zaglądał przy tym do okien, by zobaczyć, jak bawią się dzieci w domach i przedszkolach. Stukał w okienka, jakby wywołując dzieci na dwór. Ale one wolały zostać w ciepłym pokoju i tylko przez szybę przyglądać się tańcom wiatru”.

6. Zabawa usprawniająca język, wargi, policzki: ”Jak języczek został żeglarzem”.

Rodzic/opiekun czyta tekst opowiadania, pokazuje ruchy języka, warg, opisane w nawiasach a dziecko naśladuje te ruchy.

Pewnego dnia języczek wybrał się nad jezioro (kląskanie).

Zobaczył łódkę, otworzył kłódkę ( otwieramy usta),

wsunął kluczyk (język na brodę) i już gotowe.

Wsiadł do łódki (kląskanie).

Chwycił prawe, potem lewe wiosło (ruch wahadłowy języka do kącików ust).

Wiosłował na zmianę prawym i lewym wiosłem (wypychanie prawego i lewego policzka).

Zmęczył się, wiec chwile odpoczął.

Spojrzał w górę ( język dotyka górnej wargi), zobaczył długi sznur łabędzi (oblizywanie górnej i dolnej wargi).

Postanowił policzyć ptaki ( liczenie górnych i dolnych zębów).

Nieco dalej nadciągały ciemne obłoki (oblizywanie podniebienia). Języczek bał się, że dopadnie go deszcz.

Postanowił wracać.

Wiosłował prawym i lewym wiosłem( wypychanie lewego i prawego policzka), co chwilę ocierając pot z czoła( dotykanie górnych i dolnych dziąseł).

Dopiero wtedy zauważył przy łódce silnik.

Odłożył wiosła ( oblizywanie górnej i dolnej wargi) i włączył silnik( brrrr) i szczęśliwie dopłynął do brzegu.

7. Zabawa: ”ZOO”

Rodzic/opiekun czyta tekst opowiadania, pokazuje ruchy języka, warg, opisane w nawiasach a dziecko naśladuje te ruchy.

Pewnego dnia języczek wybrał się do ZOO. Spacerował od klatki do klatki (mówimy; tup, tup).W pierwszej klatce zobaczył małpy, które skakały po gałęziach (dotykamy czubkiem języka na przemian dolnych i górnych zębów), zjadały banany (poruszamy buzią jakbyśmy coś jedli), wydają małpie okrzyki (wołamy; gu, gu).W drugiej klatce mieszkał wilk. Był bardzo zły- pokazywał zębiska (pokazujemy zęby w szerokim uśmiechu i warczał (wrr).W trzeciej klatce osiołek wydawał osiołkowe odgłosy (i-u,i-u) i skakał, wymachując kopytkami (dotykamy językiem podniebienia). Następnie pan języczek spotkał węża. Wąż syczał( ssssss) i wił się (wolno wysuwamy język z buzi ruchem wahadłowym – od prawej do lewej). Pan języczek odwiedził słonia. Słoń chwalił się zwinną trąbą (robimy rurkę z języka). Potem poszedł obejrzeć krokodyla, który głośno kłapał paszczą (otwieramy i zamykamy wargi wyciągnięte do przodu). Następnie powędrował do klatek hien. Cóż tam porabia? Jak zwykle ma dobry humor i się śmieje ( śmiejemy się hi, hi, ha, ha, he, he). Pan języczek był już bardzo zmęczony. Teraz czas na lody. Ech, pyszne te lody (wykonujemy językiem ruchy przypominające lizanie lodów, następnie oblizujemy wargi ruchem okrężnym).

***************************************************************************

Jak rodzice mogą i powinni wspierać

rozwój mowy dziecka w wieku przedszkolnym,

w szczególności dziecka 6 – letniego?

Normą rozwojową jest, jeśli dziecko w wieku:

3 lat – porozumiewa się prostymi zdaniami, wymawia wszystkie samogłoski i spółgłoski [p, pi, b, bi, m, mi, n, ni, f, fi, w, wi, t, d, l, li, ś, ź, ć, dź, j, k, ki, g, gi, ch].
4 lat – wymawia [s, z, c, dz].
5 – 6 lat – wymawia [sz, ż, cz, dż, r]
7 lat – ma utrwaloną poprawną wymowę wszystkich głosek oraz opanowaną technikę mówienia

W przypadku występującego zaburzenia konieczna jest interwencja logopedy. /Im wcześniej, tym skuteczniejsza terapia/

U dzieci do 6, 7 roku życia najczęściej występującą wadą wymowy są dyslalie o charakterze deformacji /zniekształcenie brzmienia/ głosek w wyniku czego powstają głoski nie należące do zasobu głosek języka polskiego.

Są to:

Seplenienie międzyzębowe – dotyczyć może głosek [s, z, c, dz], [sz, ż, cz, dż], [ś, ź, ć, dź]. W czasie wymowy język wsuwa się między zęby.
Seplenienie boczne – dotyczy w.w. głosek.
Język ułożony jest niesymetrycznie, dźwiękom towarzyszy charakterystyczne, nieprzyjemne dla ucha brzmienie.
Seplenienie wargowe – dotyczy w.w. głosek.Język nie bierze udziału w ich wymowie. Głoski wymawiane wargami charakterystycznie wysuniętymi do przodu, jak przy dmuchaniu.
Reranie – dotyczy głoski [r] .. Zamiast drgań czubka języka głoska ta może być wymawiana poprzez drgania języczka podniebiennego, warg, policzków. Proszę sprawdzić czy podczas wymowy głoski r język uniesiony jest ku górze i czy widać jego wibracje.
Ubezdźwięcznianie – głoski dźwięczne wymawiane są bezdźwięcznie, bez drgań wiązadeł głosowych bada – pada.
Nosowanie – głoski nosowe: m, mi, n, ni, ą, ę wymawiane są ustnie, głoski ustne wymawiane są nosowo.

W przypadku występującego opóźnienia rozwoju mowy charakterystyczna jest wymowa dla wcześniejszych okresów życia dziecka./wadliwa wymowa może, lecz nie musi ustąpić samoistnie/. Opóźnieniem r. m. jest do 6 roku życia zastępowanie głosek trudniejszych do wymówienia głoskami łatwiejszymi np. sanki – sianki, szkoła – skoła, rak – lak

Takie zastępowanie, będące przejawem nieukończonego rozwoju mowy nie traktujemy jako wady wymowy.

Natomiast powyżej 6, 7 roku życia tego typu deformacje głosek traktowane są jak wady wymowy.

W procesie kształtowania się mowy dziecka dużą rolę odgrywają rodzice i całe otoczenie w którym ono przebywa. Dlatego, jeśli dziecko ma trudności w mówieniu może to być winą otoczenia. Niekiedy sami rodzice przyczyniają się do powstawania opóźnienia w rozwoju mowy, czy nawet wady wymowy; dzieje się tak wtedy, gdy przemawiają do niego w sposób pieszczotliwy, zniekształcając wyrazy. Mając taki wzór do naśladowania, dziecko zaczyna wymawiać nieprawidłowo. Rodzice nie powinni też chwalić dziecka za jego pieszczotliwą wymowę, gdyż później używa jej ono świadomie chcąc sprawić rodzicom przyjemność. Rodzice powinni dbać o to, aby ich dziecko już od pierwszych tygodni życia miało dobry wzór wymowy.

Do dziecka trzeba mówić dużo, ale powoli i wyraźnie, zdaniami krótkimi, o rzeczach dla niego zrozumiałych. Często rodzice nie uświadamiają sobie tego że ich dziecko ma wadę wymowy; są tak osłuchani z wymową dziecka, że uważają ją za normalną. Inni wiedzą, że dziecko źle wymawia, ale czekają, aż „z tego wyrośnie”. Tym czasem wady wymowy mają bardzo przykre następstwa:

Dziecko wyśmiewane traci zaufanie do otoczenia, wzrasta u niego niechęć do mówienia,
Ma trudności w pisaniu, ponieważ pisze tak, jak mówi.

Pracą nad wymową dziecka rodzice powinni rozpocząć po konsultacji u logopedy lub pod jego kierunkiem.

Rodzice często sądzą, że dziecko wymawia źle, bo mu się nie chce powiedzieć dobrze i że wystarczy kazać mu powtórzyć dany wyraz.

Dziecko trzeba najpierw nauczyć wytwarzać prawidłową głoskę i dopiero po okresie utrwalania jej można wymagać, aby ją wymawiało.

Cierpliwość, łagodność i wyrozumiałość ze strony rodziców są niezbędnym warunkiem uzyskania jakichkolwiek wyników.
Dzieci ćwiczą chętnie, jeżeli lekcje trwają krótko i mają charakter zabaw i gier.

Rola rodziców w pracy z dzieckiem z prawidłowym rozwojem mowy:

Osłuchiwać dziecko z poprawnym brzmieniem głosek, których ono jeszcze nie wymawia /poprzez oglądanie obrazków i nazywanie przedstawionych na nich przedmiotów – dany wyraz można wypowiadać parokrotnie z dużą wyrazistością, nie żądając jednak od dziecka powtarzania, nie poprawiając jego złych wypowiedzi/.

Prawidłowy rozwój mowy zależy od:

Sprawności narządów artykulacyjnych,
Poziomu percepcji słuchowej,
Ogólnego rozwoju intelektualnego.

&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&

Jak wspomagać rozwój mowy dziecka?

Z TWOJĄ POMOCĄ
DZIECKO DA SOBIE RADĘ.

*Mów do dziecka.

Rozmawiaj z nim , wciągaj w rozmowę, pytaj o zdanie.
Staraj się mówić tak, by dziecko widziało twoją twarz i usta, by nie tylko słyszało, co mówisz, ale i widziało, jak mówisz.
Jak najwięcej czytaj dziecku.
Śpiewaj z dzieckiem.
Powtarzaj przy dziecku proste wierszyki.
Opowiadaj bajki, rozwijaj wyobraźnię dziecka.
Pokazuj dziecku świat, opisuj życie, które dzieje się dookoła, nazywaj czynności, które wykonujesz, przedmioty z otoczenia (np. „Teraz kroję chleb, popatrz, to jest chleb. Teraz smaruję go masłem.”).
Motywuj dziecko do mówienia. Ciesz się z najdrobniejszych sukcesów, nawet jeśli wypowiadane przez malucha słowa czy zdania są jeszcze nieporadne lub niezrozumiałe. Niech dziecko wie, że warto się starać.
Nie wyręczaj dziecka, nie mów za niego, nie zgaduj jego potrzeb.
Zachęcaj dziecko do mówienia, mówiąc spokojnie i łagodnie.
Odpowiadaj na pytania, choćby to samo pytanie było ci zadawane na okrągło. Jeśli przestaniesz odpowiadać, dziecko przestanie pytać i straci zainteresowanie światem i mową.
Słuchaj uważnie, co dziecko ma ci do powiedzenia. Dziecko musi wiedzieć, że zostanie wysłuchane i że warto podjąć wysiłek mówienia, mimo że łatwiej jest pokazać palcem lub gestem.
Zwracaj uwagę na odgłosy otoczenia, staraj się je z dzieckiem naśladować (np. szczekanie psa, dźwięk dzwonka, płacz dziecka, szum wody).
Pokaż dziecku, że mówienie jest czymś ciekawym, służy porozumiewaniu się z innymi ludźmi i poznawaniu świata.

Poćwiczmy razem!

Proponuję Wam ruletkę. Tak, tak ruletkę, ale logopedyczną.

https://wordwall.net/pl/resource/1133320/%C4%87wiczenia-artykulacyjne

DRODZY RODZICE / KOCHANE DZIECI.

Proponuję Wam zabawę logopedyczną.

„Dmuchawka” – przygotuj kilka ściereczek kuchennych oraz małą piłeczkę. Poproś dziecko, aby ze ściereczek ułożyło na podłodze spiralę. Odległość między krawędziami spirali powinna być nieco większa, niż średnica piłeczki – piłka powinna się między nimi swobodnie mieścić. Ułóż piłeczkę na początku spirali i zachęć dziecko, aby dmuchając w piłeczkę przetoczyło ją do środka. Ważne, aby podczas dmuchania dziecko układało usta jak podczas wymawiania głoski u. Możecie ułożyć ze ściereczek inny kształt lub labirynt.

Przyjemnej zabawy - pani Terenia.

DRODZY RODZICE.

PROPONUJEMY KILKA ĆWICZEŃ, KTÓRE STANOWIĆ BĘDĄ KONTYNUACJĘ TERAPII LOGOPEDYCZNEJ, KTÓRA ODBYWAŁA SIĘ W NASZYM PRZEDSZKOLU.

Ćwiczenia logopedyczne: >>Wiosenne porządki<<

Wiosenne ćwiczenia logopedyczne dla dzieci w formie zabaw wzbogacą słownictwo, poprawią wymowę, słuch, umiejętność prawidłowego oddychania, a także sprawność psycho-ruchową dziecka. Dzięki ćwiczeniom logopedycznym dziecko ma okazję "gimnastykować" aparat artykulacyjny, umiejętność budowania dłuższych wypowiedzi i wyobraźnię.

Ćwiczenia aparatu artykulacyjnego.

Zabawa „Wiosenne porządki”.

Idzie wiosna, należy zrobić wiosenne porządki w buzi. Najpierw malujemy sufit (język wędruje po podniebieniu), potem ściany (język po wewnętrznej stronie policzków). Zamiatamy podłogę (język porusza się po dolnych dziąsłach). Teraz czas umyć okna (język przesuwa się po zębach górnych i dolnych). Pierzemy fi ranki (parskanie wargami). Zamiatamy schody (oblizywanie warg). Porządkujemy strych (język podnosi się do górnych dziąseł) i piwnicę (język na dolne dziąsła). Jesteśmy zadowoleni ze swojej pracy, uśmiechamy się (wargi rozciągają się w uśmiechu) i cmokamy z zadowoleniem („buziaczki”).

Ćwiczenia oddechowe i głosowe.

Dmuchanie w trąbkę zwiniętą z dłoni (mocne – wiatr zimowy, lekkie – wietrzyk wiosenny).

Zabawa „Misie”. Dzieci leżą na plecach, trzymając rękę na brzuchu. Misie śpią (wdech nosem – brzuch unosi się, wydech nosem – brzuch opada). Misie budzą się, przeciągają i ziewają (wdech ustami – ręce za głowę, wydech ustami – ręce wracają). Misie wdychają powietrze ustami i mruczą – mmmm (ciszej i głośniej); palec dotyka skrzydełek nosa, aby wyczuć wibrację. Potem mruczą: mmmma, mmmme, mmmmo, mmmmu. Misie cieszą się, że przyszła wiosna i zaczynają śpiewać: aaaaa, ooooo, eeee, uuuuu, yyyyy, iiiiiii.

Ćwiczenia słuchowe.

Klekot bociana.
Rechot żab.
Świergot ptaków.
Kukanie kukułki.
Brzęczenie muchy.

Ćwiczenia ruchowe połączone z naśladowaniem głosów zwierząt:

Bocian (kle, kle) – dzieci stoją na jednej nodze.
Żaba (kum, kum) – skaczą w przysiadzie.
Ptaki (fi u – fi u – tijo – tijo) – bieg i „machanie skrzydełkami”.
Kukułka (ku – ku) – przysiad.
Mucha (bzz...) – bieg na czworakach.

Ćwiczenia grafomotoryki.

Wydrukujmy dziecku rysunek żabki. Postać zwierzątka jest narysowana linią kropkowaną, którą trzeba poprawić linią ciągłą. Potem obrazek kolorujemy.

rysowanie oburącz - żabka

8. Recytacja fragmentu wiersza Idzie wiosna przez pola.

Rodzic najpierw przedstawia dziecku cały wiersz. Potem dziecko powtarza za nim kolejne wersy, wyraźnie wymawiając samogłoski.

>>Idzie wiosna przez pola<<

Idzie wiosna przez pola,
Idzie wiosna przez gaje,
Ale zima niedobra,
Przyjść jej do nas nie daje.
W koszyku przyniosła:
Rzodkiewkę czerwoną,
Sałatkę zieloną.
Wołała: „Kupujcie!”
Prosiła: „Sprzedajcie!”
Gdy pusty był koszyk,
Zaczęła przynosić
I kwiaty, i pąki,
I trawy na łąki,
Motyle, owady
I ptaszki, i żaby,
I wszystko, co żyje,
Co w ziemi się kryje

PRZYKŁADY ĆWICZEŃ ODDECHOWYCH:

• głęboki wdech i wydech

• wąchanie kwiatka

• dmuchanie na wiatraczek

• nadmuchiwanie balonika

• wypuszczanie powietrza z balonik,

• zdmuchiwanie płomienia świecy z coraz większej

odległości

• dmuchanie przez rurkę zanurzoną w wodzie

– „bulgotanie”

• puszczanie baniek mydlanych

• dmuchanie na lekkie przedmioty: watki, kawałki

styropianu, piłeczki

• dmuchanie na gorącą zupę

• chuchanie na zmarznięte dłonie

• dmuchanie w gwizdek

• dmuchanie przez rurkę na płatki bibuły

• dmuchanie na waciki i piórka zawieszone na nitkach

• dmuchanie przez rurkę na lekkie przedmioty

pływające po wodzie

• zdmuchiwanie chrupek z gładkiej i szorstkiej

powierzchni

• podrzucanie piórek lub watek dmuchaniem na nie

• naśladowanie szumu wiatru

• dmuchanie na zaszronioną szybę

• gra na instrumentach dmuchanych

• wymawianie na wydechu samogłosek

• liczenie na jednym wydechu

**********************************************************************************

Mowa i jej rozwój

Czym jest mowa? To szeroko rozumiany proces charakteryzujący człowieka, na który składa się wiele czynności m.in. mówienie /przekazywanie informacji/ i rozumienie /ich odbiór/.

Prawidłowy rozwój mowy, w tym wymowa dziecka, rządzi się swoimi prawami. Wymowę poszczególnych głosek dziecko przyswaja stopniowo, od najłatwiejszych do najtrudniejszych pod względem artykulacyjnym.

Znany polski logopeda Leon Kaczmarek podaje następującą kolejność pojawiania się głosek:

okres melodii (do 1 roku życia): a, e, niekiedy i, m, b, n, t, d, j;
okres wyrazu (1-2 r. ż.): o, u, y, p, pi, i, m, b, n, t, d, j, ń, ś, k, ki;
okres zdania (2-3 r. ż.): ą, ę, bi, mi, f, w, fi, wi, ś, ź, ć, dź, g, gi;
okres swoistej mowy dziecięcej (3 –7 r. ż.):

około 3-4 r. ż.: s, z, c, dz;
pod koniec 4 r. ż.: r;

między 4 a 5 r. ż.: sz, ż, cz, dż.

Pamiętajmy więc, że nie wszystkie głoski dziecko uczy się od razu. Jest to bowiem związane z niewykształconą sprawnością narządów artykulacyjnych tkj. język, wargi, gardło, krtań i podniebienie. I tak np. o dziecku trzyletnim, które nie wymawia jeszcze w sposób dojrzały głoski r lub głosek sz, ż, cz, dż – nie powiemy, że mówi wadliwie. Jest to bowiem wymowa typowa dla tego okresu rozwojowego. Należy jednak podkreślić, że deformacje, czyli zniekształcenia głosek nie można uznać za prawidłowe bez względu na wiek dziecka.

U sześciolatków mowa pod względem dźwiękowym powinna być opanowana. Mimo tej reguły sporo dzieci w tym wieku ma nie opanowaną wymowę różnych głosek, które sprawiają trudności jeszcze w szkole.

Czynniki warunkujące rozwój mowy

W miarę rozwoju dziecka mowa zaczyna odgrywać coraz ważniejszą rolę w jego kontaktach z otoczeniem.

Istnieją określone zasady, zgodnie z którymi odbywa się przyswajanie języka przez dziecka. Znany lingwista Stefan Szuman wymienia czynniki warunkujące rozwój mowy. Poniżej przedstawiamy i omawiamy najważniejsze z nich. Są nimi:

centralny układ nerwowy

Określone okolice mózgu spełniają ważne funkcje dla prawidłowego przebiegu czynności mowy. Niezwykle ważne są dwie okolice tzw. Wernikiego i Broca, odpowiedzialne za słuch fonematyczny /zdolność do różnicowania dźwięków mowy/ oraz czucie ułożenia narządów mowy /zdolność do organizacji płynnych ruchów podczas wypowiedzi/.

narządy mowy

Aby mogła się prawidłowo rozwijać u dziecka zdolność do porozumiewania się, musi ono posiadać prawidłową budowę takich narządów jak gardło, krtań, podniebienie, język, jama nosowa. Oprócz nich bardzo ważna jest czynność żuchwy, warg, tchawicy oraz płuc, z których wydalane powietrze jest zużywane podczas mówienia, tzn. zostaje przekształcane w krtani na dźwięki mowy.

analizator słuchowy i wzrokowy

Słuch i wzrok mają podstawowe znaczenie dla nabywania i rozwijania mowy. Wzrok stanowi ważne źródło informacji, które są wykorzystywane w kontaktach z otoczeniem. Natomiast zaburzenia w zakresie rozwoju umiejętności rozróżniania najmniejszych elementów wyrazu utrudniają odbiór mowy i nabywanie prawidłowej artykulacji.

płeć

Wiele badań potwierdza, że dziewczynki najczęściej zaczynają wcześniej mówić, szybciej opanowują podstawy języka i rzadziej ujawniają zaburzenia mowy niż chłopcy. Szybszy rozwój mowy u dziewczynek dotyczy zarówno przyswajania słownictwa, jak i zdolności budowania złożonych wypowiedzi. Prawdopodobnie ma to związek z procesami związanymi z wcześniejszym dojrzewaniem dróg nerwowych oraz z ich szybszym ogólnym rozwojem fizycznym.

środowisko dziecka

Środowisko rodzinne w dużej mierze decyduje o typie języka i systemie komunikowania się jakie opanowuje dziecko we wczesnym dzieciństwie. Rodzice powinni stwarzać okazje do tego, by dziecko ćwiczyło się w poznawaniu nowych nazw przedmiotów i czynności. Nie wyręczajmy dzieci w mówieniu, gdyż to nie sprzyja prawidłowemu rozwojowi mowy. Pamiętajmy także, by mowa dorosłych cechowała się poprawną, lecz nie przesadną, wymową. Duże znaczenie ma także styl wychowawczy reprezentowany przez rodziców czy osoby zajmujące się wychowywaniem dziecka. Korzystnie na jego rozwój wpływa jednolity styl, czyli taki w którym jest takie samo ocenianie za to samo zachowanie. Niekorzystny wpływ maja zarówno postawy nadmiernie wymagające, jak i nadmiernie opiekuńcze. Natomiast wychowanie niekonsekwentne wytwarza niepewność, zmienność nastrojów, czego rezultatem mogą być zaburzenia tempa, rytmu mowy, prowadzące do jąkania się.

Można więc stwierdzić, że miłość między dzieckiem i rodzicami jest swoistym motorem rozwoju mowy.

aktywność własna dziecka

Choć istnienie rodziny sprzyja rozwojowi mowy, to jednak nie ona bezpośrednio wpływa na rozwój dziecka, lecz jego własna aktywność. Ujawnia się ona na wiele sposobów, przede wszystkim w zabawie z innymi dziećmi oraz z rodzicami, głównie z matką. Oprócz zabawy dziecko przejawia swą szczególną aktywność w używaniu języka w takich sytuacjach jak:

kąpanie, ubieranie, czesanie /czynności dziecka wokół własnej osoby/,
odwiedziny gości, uroczystości, prezenty /zdarzenia atrakcyjne/,
czytanie bajek, opowiadanie, przygotowanie do szkoły w zakresie czytania, pisania, liczenia /zamierzone czynności wychowawcze dorosłych z dzieckiem/.

Podsumowując należy zaznaczyć, że optymalny rozwój mowy dziecka zachodzi wtedy, gdy są wypełnione wszystkie wyżej opisane czynniki. Zaniedbanie któregoś z nich może doprowadzić do zaburzeń mowy, a nawet jej zahamowania.

*****************************************************************

RODZICU ZAPAMIETAJ!

Nasze wypowiedzi powinny być poprawne językowo, budujmy krótkie zdania, używajmy prostych zwrotów, modulujmy własny głos.
Od najmłodszych lat uczymy dbałości o higienę jamy ustnej. Pamiętajmy, aby dziecko nauczyło się gryźć i żuć.
Zwracajmy uwagę, aby dziecko oddychało nosem; w przypadku, gdy dziecko oddycha ustami, prosimy pediatrę o ustalenie przyczyny.
Odpowiadajmy na pytania dziecka cierpliwie i wyczerpująco.
Opowiadajmy i czytajmy dziecku bajki, wierszyki, wyliczanki. Uczmy krótkich wierszy na pamięć.
Śpiewajmy z dzieckiem. Jest to ćwiczenie językowe, rytmiczne, a zarazem terapeutyczne.
Starajmy się, aby zabawy językowe i dźwiękonaśladowcze znalazły się w repertuarze czynności wykonywanych wspólnie z dzieckiem. Wybierajmy do zabaw właściwą porę.
Dołóżmy wszelkich starań, aby rozmowa z nami była dla dziecka przyjemnością.
Jeżeli dziecko osiągnęło już wiek, w którym powinno daną głoskę wymawiać a nie robi tego, skonsultujmy się z logopedą.
Jeżeli dziecko ma nieprawidłową budowę narządów mowy (rozszczepy warg, podniebienia, wady zgryzu lub uzębienia), koniecznie zapewnijmy mu opiekę lekarza specjalisty, ponieważ wady te są przyczyną zaburzeń mowy.
****************************************************************

Znalezione obrazy dla zapytania LOGOPEDA V

- RADY LOGOPEDY DLA RODZICÓW -

Rodzice maluchów w wieku przedszkolnym często zastanawiają się, czy ich dziecko mówi poprawnie, czy też rozwój mowy jest opóźniony lub zaburzony. Zadanie intensywnego przygotowania dziecka do szkoły polega między innymi na roztaczaniu troskliwej opieki nad ostatnią fazą kształtowania się mowy, tak aby była ona już dojrzała, gdy dziecko wstąpi w progi szkoły.

Rodzicom powinno zależeć na jak najlepszym przygotowaniu dziecka do podjęcia nauki szkolnej, powinni być zainteresowani pracą stymulującą rozwój mowy dziecka na tyle, aby mogli powodzić profilaktykę logopedyczną poprzez interakcję ze swoimi dziećmi i współpracę z logopedą.

Zapobieganie i korekcja wad wymowy, to również w prostej zależności zapobieganie trudnościom i niepowodzeniom szkolnym. Bowiem dziecko źle mówiące najczęściej pisze z błędami, słabo czyta, przejawia zahamowania w swobodnym wypowiadaniu się.

Należy pamiętać, że rozwój mowy nie przebiega u wszystkich dzieci jednakowo. U jednych szybciej, u innych wolniej. Niejednakowa jest też kolejność przyswajania przez dzieci głosek. Stopień rozwoju mowy zależy od wpływu środowiska oraz od psychofizycznego rozwoju dziecka.

Mowa jest głównym środkiem porozumiewania się między ludźmi, a prawidłowy jej rozwój stanowi podstawę kształtowania się osobowości dziecka. Jeśli proces rozwoju mowy przebiega prawidłowo, dziecko prawidłowo myśli, rozwija swoje słownictwo, rozwija myślenie abstrakcyjne, prawidłowo stosuje zasady gramatyczne.

W rozwoju mowy ogromną rolę spełnia środowisko w jakim się dziecko wychowuje i przebywa. Codzienny kontakt z rodziną, szkołą i rówieśnikami dostarcza nowych doświadczeń dla dziecka i pozwala nabywać nowych umiejętności słownych i językowych.

Zanim dziecko nauczy się mówić musi przejść wiele etapów. Mówienie rozwija się i przebiega według tych samych prawideł. W rozwoju mowy, językoznawcy tacy jak: L. Kaczmarek, I. Styczek, T. Bartkowska wyróżniają następujące okresy:

1) okres melodii,

2) okres wyrazu,

3) okres zdania,

4) okres swoistej mowy dziecięcej.

OKRES MELODII ( 0-1 roku życia)

Natychmiast po urodzeniu dziecko wydaje krzyk, który spowodowany jest pierwszym oddechem. Krzykiem i płaczem niemowlę reaguje na przykre dla niego wrażenia zimna, głodu, bólu. Po pewnym czasie krzykiem komunikuje swoje niezadowolenie. Później zaczyna kojarzyć, że ile razy krzyczy, to zawsze zjawia się matka. Jest to pierwsze porozumiewanie.

Krzyk jest ćwiczeniem narządu oddechowego: wdech - krótki, wydech - długi, powolny. W krzyku niemowlęcia występują elementy nieartykułowane, zbliżone nieco do samogłosek: a, o, u.

W 2-3 miesiącu życia niemowlę zaczyna głużyć, to znaczy wytwarzać przypadkowe dźwięki gardłowe, tylko językowe. W głużeniu wyróżnia się samogłoski, spółgłoski, grupy samogłoskowe i spółgłoskowe. Głużenie występuje również u dzieci głuchych.

Około 5-6 miesiąca życia głużenie przekształca się w gaworzenie. Jest to zamierzone powstawanie dźwięków wydawanych przez dziecko zasłyszanych z otoczenia, dziecko bawi się nimi. Niemowlę wymawia większość samogłosek i spółgłosek. Sylaby wypowiadane mechanicznie nie mają znaczenia, pełnią rolę w podtrzymywaniu kontaktu z otoczeniem. W 7-8 miesiącu życia dziecko zaczyna reagować na mowę. Wyraźnie artykułuje sylaby, chociaż jednorodne, tworzy wyrazy o konkretnym znaczeniu: ma-ma, ba-ba, ta-ta. Poznaje przedmioty i zaczyna kojarzyć je z nazwą, chwyta melodię, rytm mowy.

W czwartym kwartale pierwszego roku życia pojawia się u dziecka rozumienie, które wyprzedza mowę dziecka. Dziecko identyfikuje kilka wyrazów, kojarzy je z przedmiotami. Z końcem 1 roku życia dziecko rozumie już dużo z tego, co do niego dorośli mówią, co czynią, o co się pytają i czego od niego żądają.

OKRES WYRAZU (1-2 rok życia)

Wielki postęp w rozwoju mowy przypada na ten okres. Wynika to przede wszystkim z poszerzania kręgu doświadczeń. W tym okresie dziecko używa właściwie wszystkich samogłosek oprócz nosowych: ę, ą. Ze spółgłosek wymawia: p, b, t, m, d, k, ś, ć. Pozostałe najczęściej zastępuje innymi, które są dla niego łatwiejsze w wymowie.

Charakterystyczne jest wymawianie pierwszej sylaby lub końcówki wyrazu. Wymawiane wyrazy są już kojarzone z konkretnymi przedmiotami lub osobą. Pojawiają się formy dwuwyrazowe, które są przygotowaniem do formułowania pełnych zdań.

Pod koniec 2 roku życia dziecko usiłuje nazywać swoje doznania. Większość używanych wyrazów to rzeczowniki w mianowniku, będące nazwami przedmiotów z najbliższego otoczenia dziecka.

OKRES ZDANIA (2-3 rok życia)

Mowa ulega dalszemu rozwojowi i doskonaleniu. Dziecko zaczyna rozumieć mowę rodziców. Buduje pierwsze dwuwyrazowe zdana wyłącznie twierdzące. Później pojawiają się zdania pytające i rozkazujące. Z części mowy używane są najczęściej rzeczowniki i czasowniki. Później używają przymiotników i spójników. Mowa dzieci między 2 a 3 rokiem życia jest zrozumiała dla osób nie tylko z najbliższego otoczenia. Mowa dziecka ciągle się doskonali i staje się coraz bardziej zrozumiała dla otoczenia.

W okresie zdania dziecko powinno wypowiadać już następujące głoski:

¨ wargowe: p, b, m, pi, bi, mi;

¨ wargowo-zębowe: f, w, fi, wi;

¨ środkowojęzykowe: ś, ź, ć, di, ń, j;

¨ tylnojęzykowe: k, g, ch;

¨ przednio-językowo-zębowe: t, d, n;

¨ przednio-językowo-dziąsłowe: l.

Okres ten jest przełomowy w rozwoju mowy, gdyż dziecko przyswaja sobie podstawy systemu leksykalnego, fonetycznego i morfologicznego języka.

OKRES SWOISTEJ MOWY DZIECIĘCEJ ( 3-7 rok życia)

Słownik dziecka staje się bogaty i bardziej urozmaicony. Dziecko trzyletnie potrafi porozumiewać się z otoczeniem, jego mowa jest w pewnym stopniu ukształtowana, choć niepozbawiona błędów, jej rozwój nadal trwa.

Artykulacja głosek zbliża się do prawidłowej. Dziecko potrafi już odróżnić szereg syczący: s, z, c, dz od ciszącego: ś, ź, ć, dź.

Pod koniec 4 roku życia pojawia się głoska r, wcześniej pomijana lub zastępowana innymi głoskami l lub j.

Mowa dziecka w tym okresie rzadko jest doskonała. Dziecko często przestawia lub opuszcza sylaby albo głoski, zniekształca całe wyrazy, a także tworzy wiele wyrazów na swój użytek.

Okres swoistej mowy dziecięcej to czas bardzo intensywnego rozwoju mowy. Znaczącą rolę odgrywa zarówno środowisko rodzinne jak i przedszkolne. Dziecko 7 letnie powinno w zasadzie wymawiać wszystkie głoski prawidłowo, zdarza się jednak, że ten okres przedłuża się i rozwój bywa nieco opóźniony.

O prawidłowym rozwoju mowy dziecka decyduje wystąpienie określonych struktur językowych w określonym czasie. W końcu wieku przedszkolnego dziecko ma opanowany język ojczysty w takim stopniu, że stanowi on poprawne narzędzie komunikowania się z otoczeniem.

Prawidłowy rozwój mowy stanowi obok właściwego poziomu funkcji intelektualnych, precyzyjnych i motorycznych bardzo istotny element dojrzałości szkolnej dziecka. Od ucznia rozpoczynającego naukę w klasie pierwszej oczekuje się swobodnego wypowiadania się na bliskie mu życiowo tematy, umiejętności powtórzenia usłyszanego opowiadania, powiedzenia z pamięci wierszyka, słownego opisu obrazka. Normalne dziecko w tym wieku powinno mówić pełnymi zdaniami, poprawnie zbudowanymi pod względem gramatycznym. Jednak dużo dzieci rozpoczynających naukę szkolną nie posiada wszystkich wymienionych umiejętności językowych.

Mowa jest czynnością niezwykle złożoną i zależy od czynników wewnętrznych i zewnętrznych. Trudno wyliczyć wszystkie te czynniki. O pewnych jednak należy wspomnieć ze względu na ich wpływ i znaczenie wychowawcze. Można do nich zaliczyć między innymi zdolności ogólne i specjalne, płeć i ogólne warunki społeczno-wychowawcze we wczesnym dzieciństwie.

****************************************************************************************

MAMO, TATO - POĆWICZ ZE MNĄ!!!

Ćwiczenia motoryki narządów artykulacyjnych

Ćwiczenia warg:

1. Oddalanie od siebie kącików ust – wymawianie „ iii”.

2. Masaż warg zębami ( górnymi dolnej wargi i odwrotnie).

3. Wymowa samogłosek w parach: a-i, a-u, i-a, u-o, o-i, u-i, a-o, e-o itp.

4. Wysuwanie warg w „ ryjek”, cofanie w „ uśmiech”.

5. Zbliżanie do siebie kącików ust – wymawianie „ uuu”.

6. Naprzemienne wymawianie „ i – u”.

7. Cmokanie.

8. Parskanie / wprawianie warg w drganie/.

9. Wysuwanie warg w przód, następnie przesuwanie warg w prawo, w lewo.

10.Wysuwanie warg w przód, następnie krążenie wysuniętymi wargami.

Ćwiczenia języka:

Język lekko wysunięty opiera się na wardze dolnej i przyjmuje na przemian kształt „łopaty” i „grota”.
Ruchy koliste języka w prawo i w lewo na zewnątrz jamy ustnej.
Oblizywanie zębów po wewnętrznej i zewnętrznej powierzchni dziąseł pod wargami. Usta zamknięte
„ Głaskanie podniebienia” czubkiem języka, jama ustna szeroko otwarta.
Dotykanie językiem do nosa, do brody, w stronę ucha lewego i prawego.
Oblizywanie dolnej i górnej wargi przy ustach szeroko otwartych / krążenie językiem/.
Wysuwanie języka w przód i cofanie w głąb jamy ustnej.
Kląskanie językiem.
Dotykanie czubkiem języka na zmianę do górnych i dolnych zębów, przy maksymalnym otwarciu ust / żuchwa opuszczona/.

Ćwiczenia policzków:

Nadymanie policzków – „ gruby miś”.
Naprzemiennie „ gruby miś” – „ chudy zajączek”.
Nabieranie powietrza w usta, przesuwanie powietrza z jednego policzka do drugiego na zmianę.
Wciąganie policzków – „ chudy zajączek”
Nabieranie powietrza w usta i zatrzymanie w jamie ustnej, krążenie tym powietrzem, powolne wypuszczanie powietrza.

RSS | Kontakt | Mapa strony